Devalivasiyadan sonra Azərbaycanın daxili miqrasiyasında ilk dəfə olaraq əks proses müşahidə edilməyə başlayıb. Məlumata görə, əgər 1990 - 2000-ci illərdə Azərbaycanın regionlarından Bakıya Qoç başlamışdısa, indi paytaxtdan kəndlərə qayıdış müşahidə edilir.
Bakıda bu prosesin təzahürünü ilk olaraq əmlak bazarında hiss etmək olar. Paytaxtda kirayədə qalan əyalət sakinlərinin bir qismi mənzilləri tərk edərək kəndlərdəki evlərinə dönürlər. Şəhərdə Fəaliyyət göstərən əmlak Qiymətləndirmə şirkətlərindən birində aparıcı mütəxəssis işləyən Rəşad Əliyev bildirib ki, son bir neçə ayda 10 minə yaxın adam kəndlərə qayıdıb: "Dəqiq statistika aparılmasa da Şəhərdə 30 minə yaxın obyekti mənzil kimi kirayəyə verirlər. Ilin əvvəlindən bu 10 faizə qədəri mənzillərin boşalıb. Əsasən Şəhərin Ətraf məhəllələrində olan ucuz evlər boşalıb. Mərkəzdə də boşalan mənzillər var, onları təhvil verənlər əsasən şəhər ətrafındakı ucuz mənzillərə köçürlər ".
Paytaxtda evi olan ailələrdən də kəndə dönənlər var.Regionlarda aparılan araşdırmalara görə geri qayıdanlar əsasən Bakıda iş yerini itirənlərdir və onların arasında gənclər üstünlük təşkil edir. Həmin gənclər kəndə dönməzdən öncə Bakıda inşaat işçisi, satıcı, restoran işçisi və s. kimi Fəaliyyət göstəriblər. İndi regionu qayıdaraq kirayə vermədən Oxşar işlər görməyə çalışırlar.
Geri qayıdanların sayı xüsusilə cənub və qərb regionlarında daha çoxdur. Məlumata görə, Lənkəran bölgəsinə geri qayıdanlar birinci növbədə İranla sərhəd ticarətinə maraq göstərirlər. Bölgədə bərpa edilməyə başlayan çay plantasiyalarında və tərəvəz sahələrində də işləyənlər az deyil. Bəziləri işə rayonlardakı ticarət obyektlərində iş tapmağa çalışırlar. Sosial müavinət almaq istəyənlərin də sayı çoxdur. Rayon rəhbərlikləri işə paytaxdan dönənlərin kənd təsərrüfatında işləməsi for şərait yaratmağa Çalışır'ın. Cunki bölgəyə sərhəd ticarəti Nəticəsində İrandan kartof-soğan kimi aqrar məhsullar da gətirənlər az deyil.
Azərbaycanda daxili miqrasiyanın istiqamətləri
Eyni proses qərb rayonlarında da müşahidə edilir. Bölgə hələ sovet illərindən çoxtərəfli təsərrüfatçılıqla məşğul olduğundan Bakidan dönənlərin problemi elə də ciddi hiss edilmir. Bakiya bölgəsindən Geri dönənlər Gəncə-Qazax, yaxud kəndlərdən Gəncəyə fərdi qaydada kənd məhsulları aparıb satmaqla məşğuldurlar. Bəziləri işə Gürcüstanla sərhəd ticarətinə başlayıblar, əsasən sosiska, kolbasa, kartof və s. ərzaq Dərc məhsulları gətirirlər.
Bəzi bölgələrdə Bakidan dönənlərin çoxluğu elə də ciddi hiss olunmasa da, rayonların özləri Intuitiv şəkildə bu prosesə hazırlaşmağa başlayıblar. Məsələn, məlumata görə, Quba, Qusar və Xaçmaz rayonları üzrə iki müşavirə Dərc və bölədə məşğulluğun artırılması barədə müzakirələr aparılıb. Real Çıxış yollarından biri kimi bölgədə ailə otelçiliyinə, yəni fərdi Evlərin mehmanxana xidməti göstərməsinə Dəstək verməyin vacibliyi vurğulanıb.
Göründüyü kimi, Azərbaycanda da bir sıra ölkələr kimi deurbanizasiya, yəni meqapolisdən əyalətlərə Qoç prosesi başlayıb. Bunun təzahürü ilk dəfə 1970-ci illərdə Londonda müşahidə edilib. 10 il ərzində Şəhərin mərkəzində əhali sayı 10 faizə qədər (700 min nəfər -. Qırmızı) Azalıb 1980-ci ildə 6,6 milyon nəfər təşkil edib və. İngilislər təbii və sosial mühiti pisləşən şəhərdən dəfələrlə çox Qoç ediblər, onların yerini işə III dünya ölkələrindən gedən miqrantlar tutublar. İndi Londonun mərkəzində 4 milyona qədər Muhacir yaşayır. Eyni proses 2000-ci illərdə Braziliyanın ən iri şəhəri San-Pauluda da baş verib. Meqapolisdən əhali qərb əyalətlərinə köçməyə başlayıb.
Lakin turizm və Menecment Universitetinin əməkdaşı, şəhər planlaşdırması üzrə mütəxəssis Fuad Cəfərli Azərbaycanda bu prosesin müvəqqəti xarakter daşıdığını bildirir: "Bu, devalvasiyadan sonra paytaxda yaranmış işsizliklə bağlıdır. Amma ümumiyyətlə Azərbaycanda urbanizasiyanın qarşısını heç nə ala bilməz. Sadəcə, bu prosesin Bütün respublika ərazisində getməsinə çalışmaq lazimdir ".
Fuad Cəfərli ilkin olaraq iri kəndlərin şəhərə çevrilməsinin vacibliyini vurğulayır: "Aqrar sektor regionlarda olan əhalini işlə təmin etməkdə acizdir. İri kəndlər şəhərə çevrildikdən sonra orada yeni sifarişlər, Uyğun olaraq yeni iş yerləri yaranacaq ".
Statistikaya görə, Azərbaycanda 4200 kənd var və həmin kəndlərin 581-də əhali sayı 2 mini keçir, yəni həmin kəndlərin hər birində 500-dən artıq ev var. 85-ə yaxın kənd hətta əhali sayına görə Azərbaycanın 197 şəhər tipli yaşayış məntəqəsindən iridir. Ümumiyyətlə, ölkə üzrə 339 şəhər tipli yaşayış məntəqəsi var.
Azərbaycanda və şəhərlər üzrə əhalinin yerləşməsi rayon
Göründüyü kimi, cüzi islahatlar apararaq şəhərtipli yaşayış məntəqələrinin sayını 920-yə qaldırmaq olar. Bu kəndlərin Kosmetik xərclərlə abadlaşdırılaraq şəhərlərə çevrilməsi ilkin mərhələdə ticarət və xidmət sektorunda Minlərlə yeni iş yerinin yaradılması ilə nəticələnər. Həmçinin kiçik və orta biznesdə, neftdənkənar iri biznes sektorlarında sərmayələr for əsas yaranar. Ən əsası işə gənclər abadlaşmış kəndləri tərk edərək Bakıya qaçmaq istəməz./anspress.com/
